Meten aan warmtepompen

Waarom meten?

Om een technische installatie optimaal af te stellen of periodiek te controleren op een juiste werking, dient er vrijwel altijd te worden gemeten. De meetwaarden worden vergeleken met specificaties of normen, op basis waarvan de monteur of technicus tot een conclusie kan komen en eventueel passende maatregelen kan treffen. Bij elektrische installaties worden waarden gemeten van spanning, stroom, isolatieweerstand, aardingsweerstand, vermogen, etc. Bij een verbrandingsproces met aardgas, zoals een cv-installatie, wordt de gasdruk gemeten en een analyse gemaakt van de rookgassen, waarmee het proces kan worden beoordeeld. Nu er steeds meer cv-installaties worden geplaatst met een warmtepomp, vraagt men zich vaak af of hier ook aan moet worden gemeten. Het antwoord is natuurlijk ja. Warmtepompen bestaan in diverse soorten en ook hierbij zijn er specificaties en normen waaraan verscheidene zaken moeten voldoen.

Wat is een warmtepomp?

Een warmtepomp is een installatie die de omgeving gebruikt als duurzame warmtebron en dit vervolgens gebruikt om bijvoorbeeld een woning te verwarmen. Diverse zaken kunnen als bron dienen voor warmte, zoals de bodem, buiten- of ventilatielucht, grondwater en zelfs oppervlaktewater. Om de onttrokken warmte van de bron naar de woning over te brengen, wordt er in vrijwel alle gevallen gebruik gemaakt van een koudemiddel. Dit werkt op vergelijkbare wijze als een koelkast of airconditioning.

Er wordt warmte gewonnen aan de bronzijde. Het vloeibare koudemiddel verdampt bij lage temperatuur en lage druk (wordt gasvormig). In de compressor wordt de druk van het koudemiddel verhoogd, waardoor de temperatuur flink omhoog gaat. De compressor zorgt er ook voor dat het koudemiddel wordt rondgepompt. Aan de afgiftezijde condenseert het koudemiddel bij hoge druk en hoge temperatuur (wordt weer vloeistof). Hierbij wordt de warmte afgedragen aan de woning. In een expansieventiel wordt de druk verlaagd waarbij ook de temperatuur daalt. Nu start het proces opnieuw.

In de meeste gevallen produceert een warmtepomp een relatief klein temperatuurverschil ten opzichte van een gasgestookte cv-installatie. Dit betekent dat de woning dient te beschikken over een afgiftesysteem voor lage temperatuurverwarming, zoals bijvoorbeeld vloerverwarming. De woning moet ook zeer goed geïsoleerd zijn.

Verschillende soorten warmtepompen

Er zijn diverse typen warmtepompen, waarbij de verschillen worden gemaakt door de warmtebron die wordt gebruikt en de wijze waarop de warmte wordt afgestaan aan het huis.

Lucht-lucht warmtepomp
Dit is een systeem met een binnen- en een buitenunit, net als bij airconditioning. Warmte uit de buitenlucht wordt overgedragen aan een koudemiddel en via een binnenunit afgegeven aan de binnenlucht.

Lucht-water warmtepomp
Dit is een systeem waarbij warmte (energie) wordt gehaald uit de buiten- of binnenlucht (ventilatielucht via warmteterugwinning). De verkregen warmte wordt afgedragen aan de woning via bijvoorbeeld vloerverwarming of aan het tapwater (voorraadboiler).

Bodem-water warmtepomp
Hierbij wordt de warmte onttrokken aan een buizensysteem in de grond. Dit is een gesloten bron, waarbij de buizen veelal zijn gevuld met een combinatie van water en antivries (glycol). De verkregen warmte wordt ook hier afgedragen aan de woning via bijvoorbeeld vloerverwarming of aan het tapwater (voorraadboiler).

Water-water warmtepomp
Dit systeem haalt de warmte rechtstreeks uit het grondwater, dat wordt opgepompt waarna het afgekoelde water weer wordt teruggepompt in de grond.

Hybride warmtepomp
Dit is een combinatie van een warmtepomp en een HR-ketel. De warmtepomp gebruikt veelal de lucht als warmtebron. De gasgestookte HR-ketel wordt gebruikt als aanvulling als de warmtepomp onvoldoende capaciteit heeft.

Wat moet er worden gemeten?

Afhankelijk van het soort warmtepomp dienen bepaalde zaken te worden gemeten. Hierbij kan het gaan om metingen om te controleren of de warmtepomp voldoende warmte produceert (na installatie en bij periodieke inspectie) en metingen om een diagnose te stellen bij een slecht of niet functionerend systeem.

Temperatuur
De temperatuur in het huis, de buitentemperatuur, het temperatuurverschil tussen de aanvoer- en afvoerleiding van de koudemiddelleidingen, kortom er zijn talloze toepassingen voor een nauwkeurige temperatuur(verschil)meter met de juiste meetsondes. BLAUWE LIJN biedt diverse goede oplossingen, waarbij de meetresultaten kunnen worden opgeslagen in een intern geheugen of via Bluetooth gecommuniceerd naar een smartphone of tablet met de gratis EuroSoft connect app voor professionele meetrapportage.

Fieldpiece Job Link

Meetinstrumenten
BLAUWE LIJN S4600 ST-12KD	Temperatuur(verschil)meter
BLAUWE LIJN CAPBs sens TK11	Temperatuurmeetmodule (CAPBs handgreep benodigd)
BLAUWE LIJN X-serie	K-type thermokoppels (meetsondes)
Temperatuur-meetsondes

Klik hier voor een overzicht van temperatuurmeters

Spanning, stroom en vermogen
Om elektrische componenten van de warmtepomp te controleren, zoals bijvoorbeeld de compressor, kan het nodig zijn om spanning of stroom te meten. Voor de meest voorkomende elektrotechnische metingen is een goede multimeter ideaal. Voor stroommetingen biedt een stroomtang uitkomst. Er zijn zelfs vermogensstroomtangen waarmee u het vermogen van een compressor of pomp kunt meten.

Meetinstrumenten
Elektro Lijn Ironmeter	Zeer robuuste True RMS multimeter
Fluke 116	True RMS HVAC multimeter
Elektro Lijn HT9014	True RMS stroomtang met temperatuurmeting en multimeterfuncties
Fluke 902 FC	True RMS HVAC stroomtang met Fluke Connect
Elektro Lijn HT9020	True RMS (vermogens)stroomtang, eventueel te combineren met de HT1735 line splitter voor vermogensmetingen aan apparaten met een netsnoer
Elektro Lijn HT82	3-fase draaiveldrichtingindicator
Fluke 9040	3-fase draaiveldrichtingindicator

Klik hier voor een compleet overzicht van multimeters

Klik hier voor een compleet overzicht van stroomtangen

Klik hier voor een compleet overzicht van de draaiveldrichtingindicatoren

Lekstroom
Bij elektrische systemen, zeker waarbij water of andere vloeistoffen zijn betrokken, is het belangrijk om de lekstroom te kunnen meten. Bij een te hoge lekstroom wordt de aardlekschakelaar aangesproken, waarmee de installatie wordt uitgeschakeld. Omdat het bij lekstromen om bijzonder kleine waarden gaat is het belangrijk een speciale lekstroomtang te gebruiken. Indien u lekstroom wilt meten bij een apparaat met een netsnoer kunt u naast een lekstroomtang gebruik maken van de Elektro Lijn HT1735. Dit handige accessoire maakt het strippen en splitsen van het netsnoer overbodig, wat veel tijdwinst oplevert.

Meetinstrumenten
Elektro Lijn HT77C	True RMS lekstroomtang
Fluke 368 FC	True RMS lekstroomtang
Fluke 368 FC	True RMS lekstroomtang met Fluke Connect
Elektro Lijn HT1735	Accessoire voor toepassing van een lekstroomtang bij een apparaat met een netsnoer

Klik hier voor een compleet overzicht van lekstroomtangen

Luchtsnelheid en luchthoeveelheid
Bij lucht-lucht warmtepompen is het belangrijk om het debiet aan de afgiftezijde te meten. Er zijn diverse oplossingen hiervoor. Indien u al beschikt over een geschikte BLAUWE LIJN drukmeter of rookgasanalyser met geïntegreerde drukmeting, dan kunt u volstaan met een pitotbuis. U kunt ook kiezen voor een vleugelradmeter, eventueel aangevuld met een passende meetconus.

Meetinstrumenten
BLAUWE LIJN S4602 ST	Drukmeter mert pitotfunctie (pitotbuis benodigd)
BLAUWE LIJN CAPBs sens PS10	Draadloze druk(verschil)meter (CAPBs handgreep en pitotbuis benodigd)
BLAUWE LIJN pitotbuizen	te gebruiken i.c.m. een nauwkeurige drukmeter met pitotfunctie
BLAUWE LIJN BlueAir ST	Veelzijdig meetinstrument voor binnenklimaat
AirFlow LCA301	Vleugelrad anemometer met optionele meetconussen
BLAUWE LIJN CAPBs sens FP10	Drukverschilmeter (CAPBs handgreep en FP10 meetsonde benodigd)

Klik hier voor een compleet overzicht van luchthoeveelheidsmeters

Koelmiddelen
Veel warmtepompen worden gevuld geleverd, maar indien u zelf met koudemiddelen aan de slag gaat heeft u een certificering volgens BRL100 of BRL200 nodig, evenals diverse meetinstrumenten waaronder een afpompunit, een manometerset (manifold), een lekzoeker voor koudemiddelen en een vacuümmeter.

Klik hier voor een compleet overzicht van meetinstrumenten voor koeltechniek en warmtepompen

Thermografie
Een warmtebeeldcamera kan een bijzonder nuttig stuk gereedschap zijn bij het installeren en/of onderhouden van een warmtepomp. Omdat warmtepompen in veel gevallen lage temperatuursystemen zijn, is er vaak sprake van vloerverwarming of radiatoren. Een warmtebeeldcamera kan de warmteafgifte van deze systemen goed zichtbaar maken en tevens lekkage van leidingen aan het licht brengen.
Als een woning wordt voorzien van een warmtepomp dienen de muren en daken eerst goed geïsoleerd te zijn. Een gedetailleerd warmtebeeld van het pand maakt eventuele problemen met isolatie direct zichtbaar.